اصلاح و افساد در لغت

صفحه دوم

کلمه اصلاح که در مقابل کلمه افساد به کار برده می شود، به معنای سامان بخشیدن و به صلاح آوردن می باشد. معنای این گونه کلمات که به اصلاح ادیبان، از اضداد شمرده می شوند، به کمک یکدیگر روشن می شود؛ همانند کلمات روز و شب که مفهوم هر یک از آن ها با توجه به مفهوم دیگری شناخته می شود. با مقایسه مفهوم روز، به معنای روشنایی، و مفهوم شب، به معنای تاریکی، بهتر می توان مفهوم هر یک از این کلمات را شناخت. کلماتی هم چون قبیل کلمات شمرده می شوند. بنابراین کلمات اصلاح و افساد نیز با یکدیگر مورد مقایسه قرار داد تا بتوان مفهوم روشنی از آن دو به ذهن آورد.

باید به این نکته نیز توجه داشت که مفاهیم «صلاح» و «افساد» دو مفهوم ارزشی هستند و تعریف آن ها جز با توجه به مبانی ارزشی هر جامعه امکان پذیر نمی باشد. از این رو، یا نیکو شمردن اصلاحات و ناپسند شمردن افساد، نمی توان مصداق های آن ها را نیز مشخص نمود؛ بلکه باید هدف های مطلوب هر جامعه ای را در نظر گرفت و در مسیر تحقیق آن اهداف حرکت کرد. حرکت به سوی هدف مطلوب، اصلاح شمرده می شود، خواه آن حرکت به تدریج و آرام و خواه به صورت جهشی و ناگهانی تحقق پذیرد؛ هر چند که در اصطلاح، تنها به حرکت نوع اول اصلاح اطلاق می گردد و حرکت نوع دوم انقلاب شمرده می شود. {ادامه دارد}